مقدمات احداث پالایشگاههای نفت، گاز و واحدهای پتروشیمی

در راستای یکپارچه سازی فرآیند های مهندسی و مدیریت پروژه در جهت تکمیل مراحل کاری برای تمامی پروژه های نفت، گاز و پتروشیمی و در طراحی و اجرای پالایشگاه های نفت و گاز، واحد های پتروشیمی، واحد های تبدیل گاز طبیعی به گاز مایع (LNG)، واحد های گاز طبیعی مایع (NGL)، واحد های تبدیل گاز طبیعی به سوخت مایع (GTL) و واحد های کود شیمیایی (وقتی که از گاز به عنوان خوراک اولیه استفاده شود.) باید مراحل زیر به ترتیب و طبق یک برنامه زمان بندی مدون انجام پذیرد:

۰- مطالعات اولیه و انتخاب مفهوم یا پروژه

۱- مطالعات فنی و اقتصادی (امکان سنجی) و طراحی مفهومی

۲- طراحی مهندسی، خرید و تامین کالا، ساخت و اجرا، پیش راه اندازی، راه اندازی و تست عملکرد EPCC

۳ – بهره برداری عملیاتی و تعمیر نگهداری

۴- اصلاح و جابجایی واحد فرآیندی (در صورت لزوم و احراز شرایط)

۵- ملاحظات ایمنی و زیست محیطی (که در تمامی مراحل فوق همواره باید مد نظر قرار گیرد.)

به این ترتیب برای پیشبرد هرکدام از مراحل فوق، قبل از هر اقدامی باید به سه موضوع اساسی زیر توجه کافی نمود:

الف- برنامه اجرایی پروژه Execution Plan Project

وجود یک”طرح و برنامه اجرایی”که در برگیرنده کلیه اهداف و نحوه انجام کارها در هر قسمت باشد، لازم و ضروری است. در واقع این برنامه اجرایی مشخص می کند که در هر مرحله چه کاری؟ چگونه؟ توسط چه کسی؟ و با چه ابزار مناسبی؟ باید انجام شود و بین این فعالیت ها هماهنگی ایجاد می نماید. به این ترتیب باید یک رویه (Procedure) در هر کدام از بخش های اصلی طراحی (E،P وC) در مرحله آغازین پروژه تعریف و معین شود.

ب- مدیریت بین فازی Interface Management

بعد از تهیه Execution Plan، از آنجا که یکی از دغدغه های اصلی مدیران پروژه در اجرای پروژه ها، شناسایی فرآیندهای مورد نیاز جهت اجرای پروژه و تقسیم و تفکیک مسئولیت ها در پیاده سازی این فرآیندها به منظور هماهنگی و کنترل بین بخش های مختلف درگیر در پروژه می باشد لذا شناسایی و طراحی این فرآیندها باید به گونه ای باشد که اجرای آنها موفقیت پروژه را تضمین نماید. با توجه به رویکرد شرکت های مختلف در به کاربستن استانداردهای مدیریتی مانند IPMA، PMBOK و… در اجرای پروژه های خود و با در نظر گرفتن حوزه های دانشی موجود در این استاندارد ها، فرآیندها و ماتریس مسئولیت در هر دیسیپلین جهت نظارت و مدیریت بین بخش های مهندسی، کالا و ساخت تدوین شده که در نهایت منجر به ایجاد “برنامه مدیریت پروژه” (PMP) می گردد. به این ترتیب همزمان با اجرای پروژه مطابق با فرآیندهای طراحی شده، همواره وضعیت عملکردی و پیاده سازی این فرآیندها در پروژه مورد پایش و کنترل قرار می گیرد که از آن به عنوان “مدیریت فصول مشترک یا فصل مشترک بین فازی” (Interface Management) یاد می شود. در نتیجه یک نظارت مدیریتی و کنترلی بر تمامی فازهای پروژه در تمام مراحل E،P وC و یک چارچوب اساسی برای مدیریت پروژه به وجود می آید تا به کمک آن بتوان بر مجموعه ای از فازهای عموما متوالی و همپوشان پروژه مدیریت نمود. به این ترتیب، مدیریت لایه به لایه در پروژه، “فصول مشترک” حوزه های مهندسی، تدارکات کالا، نصب و راه اندازی را جهت گنجاندن در قراردادهای در حال واگذاری به پیمانکاران به نحوی مدیریت خواهد نمود تا تداخلات احتمالی حین اجرای پروژه به حداقل رسیده و فرآیند کاری پیمانکاران در چارچوب سایر الزامات پروژه به سرانجام برسد.

گامهای کلیدی در مدیریت فصول مشترک عبارتند از:

• تشخیص، تعیین و ثبت یک “نیازاطلاعاتی”

• تهیه پیش نویس توافقنامه رفع نیازمندی

• حل و فصل تداخلات

• حصول توافق به رفع نیازمندی

• پایش وضعیت مراحل فرآیند تداخلات

• گزارش وضعیت مراحل فرآیند تداخلات

• ختم عملیات و رفع نیازمندی

۱.ب. فصول مشترک

پس از تعیین سیاست تقسیم کار بین پیمانکاران مختلف توسط مدیریت پروژه و دریافت محدوده پیشنهادی جهت واگذاری به آنان، کمیته فنی تداخلات نیازمندی های “فصول مشترک” را تعریف و تعیین نموده و جهت بررسی موارد قراردادی (محدوده/ریسک/ هزینه/ زمان/ …) و درج مفاد نهایی در قراردادهای پیمانکاران به کمیته قراردادی ارسال می نماید. بنابراین مدیریت تداخلات کلیه مراحل فرآیند را ضمن ثبت در پایگاه داده کنترل و پایش نموده و اطلاع رسانی لازم را انجام خواهد داد.

نکته۱: کمیته فنی تداخلات، به تشخیص مدیر تداخلات و حضور هماهنگ کننده برنامه ریزی و کنترل پروژه، هماهنگ کننده تضمین کیفیت، هماهنگ کننده تامین کالا و نصب وراه اندازی تشکیل می‌شود.

نکته۲: کمیته قراردادی به صورت گردشی یا با نظر مدیریت، تشکیل جلسه داده و اظهار نظر مدیریت های محدوده/ ریسک/ هزینه/ قرادادها/ و… را درخصوص تداخلات کسب می نماید.

۲.ب. تداخلات حین اجرا

چنانچه در رابطه با فصول مشترک مندرج در قرارداد پیمانکاران، مورد تداخلاتی بروز نماید و یا علاوه بر فصول مشترک پیش بینی شده اولیه موارد جدیدی از طرف یکی از پیمانکاران مطرح گردد، مدیریت تداخلات در جهت رفع تعارضات، اقدام و موارد نهایی شده را طبق روش بالا و دستورالعملهای مختلف، مدیریت خواهد نمود. به عنوان مثال، برگزاری جلسات هفتگی بین کالا و سایت به منظور شفاف سازی مدارک و Clarification مستندات مهندسی از روش های توصیه شده برای ایجاد هماهنگی میان بخش های E وP در مدیریت فصول مشترک می باشد. ۳.ب. ابزارها و تکنیک ها با توجه به این که سیستم مدیریت تداخلات از یک طرف با سایر مدیریت های پروژه و پیمانکاران مهندسی، خرید، نصب و راه اندازی در ارتباط است و از طرف دیگر نحوه گردش اطلاعات نیاز به یکپارچگی در بین داده‌های مختلف دارد و نیز بسته به این که فازهای یک پروژه بزرگ و پیچیده چه رابطه ای با هم دارند یعنی به صورت ترتیبی، همپوشانی و یا تکراری انجام می شوند؛ لذا مدیریت آنها پیچیده و متفاوت خواهد بود و در نتیجه سیستم مدیریت تداخلات بایستی توسط سیستم نرم افزاری انجام شود تا یک ساختار وظیفه ای لایه ای به وجود آمده و امکان دسترسی و مدیریت در هر مرحله فراهم شود. نرم افزارهای رایانه ای موجود در بازارهای داخلی و خارجی از نظر امکانات و توانایی ها، هزینه و امکان پذیری خرید خارجی، بررسی و بهترین آنها پیشنهاد خواهد شد، درغیر این صورت لیست نیازمندیهای رایانه ای پایگاه داده ارائه خواهد شد. ج-جریان کلی گردش کارOverall Workflow گام نهایی در مرحله احداث یک پالایشگاه که به منظور ارتباط بین فرآیند های مختلف انجام می شود، شناسایی و مشخص نمودن خروجی های اصلی در انتهای هر مرحله می باشد که عملا در نقش ورودی برای مرحله بعدی به حساب می آید. این قسمت تحت عنوان”جریان کلی گردش کار”در پایان هر مرحله از فرآیندهای مهندسی آورده می شود و شامل فهرست مهم ترین مدارک و مستنداتی است که در پایان آن مرحله باید صادر گردد.