کنفرانس نفت و گاز سال ۲۰۱۲ آلمان
اهم نکات مربوط به سخنرانی اول با ارائهMarcus van den Hoek (Conference Chairman)
- تقاضای نفت و گاز رو به افزایش است که با توجه به روند رو به اتمام «نفت آسان» چالش های فنی جدیدی ظهور خواهند کرد. از جمله برای موارد Deep Water یا Oil Sands
- افزایش نیاز شرکت های نفت و پیمانکاران به تخصص های فنی به دلایل فوق
- انگاره ذهنی کارفرما برای سپردن کار تغییر کرده است : اولویت از کمترین هزینه به بالاترین کیفیت در حال تغییر است
- کارفرمایانی همچون Exxon و Shell در جلسات سپردن پروژه دیگر تنها با نمایندگان بازاریابی صحبت نمی کنند، بلکه تمایل دارند با افرادی که کار را انجام می دهند صحبت کنند (مانند مهندسین ارشد و مدیران پروژه) تا از کیفیت و چند و چون اجرا از زبان افراد مسئول مطلع شوند.
- مهمترین عامل فروش و دریافت پروژه برای یک پیمانکار شهرت وی است که این موضوع بستگی مستقیم با کیفیت انجام کار توسط وی دارد.
- برخی تغییرات مانند نرخ برابری ارز یا کمبود مواد اولیه ، موجب افزایش عدم قطعیت هایی همچون قیمت مواد و کالاهای مورد نیاز پروژه شده است. برای این منظور لازم است ریسک مربوطه به آن طرفی سپرده شود که بیشترین توان در جذب آن را دارد. به عنوان مثال برای عدم قطعیت قیمت مواد نوعی جدید از قرارداد بوجود آمده که خرید را به عهده کارفرما قرار داده و پیمانکار تنها مهندسی و ساخت را برعهده می گیرد.
- شرکت های بین المللی نفت (IOC) تحلیل های ریسک سخت گیرانه ای را آغاز کرده اند. آنها ترجیح می دهند که موضوعات متضمن ریسک، نه یک بار ، نه دوبار ، بلکه سه بار چک شوند. برای ایمنی نیز وضع بر همین منوال است. رخ دادن مشکلات فنی و مسائل ایمنی برای کارفرما و صاحبان پروژه عواقب و هزینه های زیادی دارد. ملاحضات پیشگیرانه قطعاً بر قیمت تاثیر خود را می گذارند و منابع پیمانکار را مشغول می کنند. به هر حال این هزینه ای است که برای اجتناب از تبعات سنگین تر اجتناب ناپذیر است.
اهم نکات مربوط به سخنرانی دوم با ارائهPieter van Oord (chairman of IRO)
- ریسک باید توسط آن طرفی مدیریت شود که بیشترین توان و امکانات را در کنترل آن دارد و آن طرف همیشه پیمانکار نیست. حکومت های محلی و ارتباط با آنها ، Licensing ، ارتباط با NGO ها و سایر مواردی که در مدیریت ریسک نقش دارند، به مشارکت Owner نیاز دارد.
- سابقه OffShore به دهه ۱۹۷۰ باز می گردد و اکنون به دلیل ارتقای قیمت نفت ، سرمایه گذاری ها توجیه پیدا کرده اند و مشکل اصلی کمبود دانش فنی و مهندسین با تجربه برای صنعت OffShore است.
- کمبود مهندسین با تجربه مشکل شکار آنها توسط رقبا را دوچندان کرده و اگر شرکتی روی تربیت این منبع کمیاب سرمایه گذاری کند ، احتمال زیادی وجود دارد که این افراد توسط شرکت ثروتمندتری جذب شده و با پیشنهاد شرایط کاری بهتری مواجه شوند. این خود یک عامل کاهش انگیزه ها برای تربیت چنین افرادی است. گاهی راه حل می تواند ایجاد یک نهاد آموزشی مشترک برای کل صنعت با مشارکت Owner باشد.
- برخی کشور ها شما را مجبور می کنند که پروژه را با نیروی کار همان کشور انجام دهید، مانند برزیل و استرالیا. شما نمیتوانید نیروی باتجربه خود را به این مناطق برده و کار را انجام دهید. به همین دلیل در تامین و آموزش دچار مشکلات جدی شده و گاه در پرخه بی پایان سرمایه گذاری روی نیروی بی تجربه گرفتار می شوید.
- حل و فصل مشکلات فوق از شما یک پیمانکار شایسته خواهد ساخت. نوعی شایستگی که بدون آن در این صنعت باید اهداف و آرزوهایتان را فراموش کنید.
اهم نکات مربوط به سخنرانی سوم با ارائهMaarten Wetselaar (Executive Vice President- Shell)
- یکی از دغدغه های جاری توسعه تکنولوژی هایی برای ممکن شدن برداشت بیشتر از ذخایر کنونی، احیای ذخایر بازنشسته و استحصال از ذخایر دشوار و آب های عمیق است.
- چاه های افقی و تزریق بخارِ کمفشار از راه های جدید ما برای ذخایر OffShore است.
- ما در عمان از تکنیک های جدید استفاده میکنیم تا سرعت Recovery را برای میادین قدیمی و جدید افزایش دهیم. مثلاً ما بوسیله تزریق بخار وسیع برای یکی از میادین عمان میزان Recovery را از ۴ به ۳۲ درصد ارتقاء دادیم.
- ما داریم ذخایری را قابل استحصال می کنیم که پیش از این دسترسی به آنها غیر اقتصادی بود مثلاً به دلیل قرار داشتن در محل های دور از دسترس (قطب ، اعماق اقیانوس) و یا فقدان فن آوری لازم برای توسعه میدان
- مثلاً برای استحصال گاز از میادین Off Shore ما فن آوری FLNG (گاز طبیعی مایع شده شناور) را بکار گرفته ایم که گاز طبیعی را گرفته سرد و مایع می سازد و در یک تسهیل بصورت شناور قرار می دهد. این فن آوری بازی در بازار Off Shore را متحول ساخته است : به جای انتقال گاز از دریا به ساحل و فرآوری آن و سپس انتقال مجدد به دریا برای مراحل بعدی همچون ارسال به مشتری ، در این روش ما کار را در همان جایی که گاز وجود دارد و با هزینه کمتر ممکن می سازیم.
- اینها تنها مثال هایی از نوآوری های Shell در حوزه فن آوری می باشد. مثال های متعدد دیگری همچون آغاز پروژه های جدی در قطب شمال و جنوب و توسعه فن آوری های لازم برای استحصال Shale Gas می باشد.
- مدیریت ریسک های غیر فنی به همان اندازه ریسک های فنی اهمیت دارد. مثال نزدیک آن مشکل بر سر استفاده از آب در چین بود که در پی خشکسالی میان Shell و جامعه محلی بوجود آمد. ما برای Hydraulic Fracturing در چاه ها به آب نیاز داشتیم و کشاورزان برای کسب و کار خود نیازمند آب بودند. در نهایت بعد از مشکلات فراوان و برخی رویارویی های فیزیکی ما تصمیم گرفتیم از پمپ هایمان برای کمک به آبیاری زمین های کشاورزی استفاده کنیم. در پی اقدامات این چنینی با بنر های تشکر آمیز و تسهیل امور مواجه شدیم.
- ساخت داخل (Local Content) : حتی در شرایطی که توجه به Local Content جزء الزامات کارفرما نباشد، این موضوع از اهمیت خاصی برخوردار است. الف) توسعه شراکت با پیمانکاران محلی برای کسب و کار آینده بسیار مفید است. ب) چهره ای مثبت از شرکت بر جای می گذارد و بسیاری از مشکلات و ریسک های پیش رو را کاهش می دهد.
- در همین راستا بیش از ۹۰ درصد از پروژه های پیمانکاری موجود در نیجریه چیزی بود که ما بعد از شروع یک پروژه بزرگ به آنها سپرده بودیم.
۱۰.در میدان مجنون در عراق و در کشوری که آمار بیکاری بسیار وخیم بود ما حدود ۱۴۰۰ پیمانکار عراقی را به کار گرفتیم. البته ما مجبور بودیم قبل از سپردن کار به این پیمانکاران، همکاری نزدیکی با آنها داشته باشیم تا بتوانند استاندارد های مورد نظر Shell را رعایت کنند.
۱۱.ما در عمان بسیاری از کارها را به پیمانکار محلی سپردیم و دانش فنی در حوزه های جوش، تعمیرات مکانیکی و الکتریکی را به آنها منتقل کردیم تا در آینده از این موضوع متنفع شویم.
۱۲.البته ما همواره برای پیمانکاران خود آموزش ها و سپس قوانینی را وضع می کنیم. مثلاً ما در رعایت استانداردهای فنی و HSE بسیار جدی هستیم و یک پیام روشن را به پیمانکاران مخابره می کنیم : اگر شما تصمیم بگیرید که قوانین کاری ما را رعایت نکنید شما تصمیم گرفته اید که هیچگاه با Shell کار نکنید.
اهم نکات مربوط به سخنرانی چهارم با ارائهVincent Oomes (Strategy & Operations Practice- Deloitte)
- روزهای نفت آسان رو به اتمام است. خاور میانه همچنان برای ۵۰ سال آینده می تواند دنیا را تغذیه کند ولی پس از آن روند انتقال از OnShore به آب های کم عمق ، کامل شده و توجه جدی به آب های عمیق الزامی میشود. در آینده نیز توجه بیشتر به مناطق خشن مانند قطب بیشتر مطرح خواهد شد.
- حفر چاه در آب های کم عمق بهرهوری گذشته را از دست داده و اکنون زمان توجه به مثلث طلایی (منابع هیدروکربوی غنی در آب های عمیق بین برزیل تا خلیج مکزیک تا آفریقا در شکل زیر) است.
- توسعه یک چاه OffShore بسته به میدان ۵ تا ۱۳ برابر یک چاه OnShore هزینه دارد و هزینه تولید هر بشکه نفت از آب های عمیق از ۳۰ تا ۹۰ دلار بسته به دشواری میدان، قابل تخمین است. این موضوع نشان می دهد که تولید اقتصادی به شدت وابسته به قیمت نفت در بازارهای جهانی است.
- به رغم رکود اقتصادی صنایع نفت در حال رشد است و در این میان پیمانکاران بهترین بازار را خواهند داشت. افزایش قیمت نفت و گاز در کنار دشوار تر شدن پروژه ها به لحاظ فنی ، به معنی افزایش رقم کسب و کار برای پیمانکاران است. این موضوع با افزایش ریسک به دلیل کاربرد تکنولوژی های جدید و پیچیده و همچنین کمبود نیروی انسانی باتجربه همراه خواهد بود. بنا براین لازم است که حاشیه سود پیمانکاران ارتقاء یابد تا مشکلات مالی را جذب نمایند. در غیر این صورت نتیجه نهایی این کسب و کار چندان به سود پیمانکاران نخواهد بود. این شرایط در حالی است که شرکت های نفتی آمادگی قبول صورت حساب های بالاتر را ندارند.
- قبل از بحران مالی سال ۲۰۰۸ قراردادهای «افزودن هزینه» معمول بودند و شرکت های نفتی به ازای هزینه های غرمترقبه یک مبلغ اضافی را به پیمانکار پرداخت می کردند. ولی اکنون به دلیل بحران مالی اخیر و قدرت گرفتن توان چانه زنی شرکت های نفتی «قراردادهای دارای سقف» رواج بیشتری پیدا کرده اند.
- به نظر می رسد باید برای اجتناب از بازی بازنده- بازنده ، تعادلی در نحوه تعامل ایجاد شود. زیرا در صورت آسیب دیدن پیمانکاران در نتیجه ریسک های موجود، شرکت های نفتی نیز بازنده خواهند بود : استفاده پیمانکار از نیروی کار ارزان ، مواد و تجهیزات درجه چندم، کاهش سرعت و کیفیت کار، لغو قراردادها و حتی پر شدن بازار از پیمانکارن ورشکسته و کاهش رقابت میان آنها.
- به دلیل مشکلاتی در انتقال، بازار گاز اکنون جهانی نیست ولی به نظر می رسد که ارسال LNG در حال بلوغ است و این امر می تواند قیمت را در جهان همگرا کرده و رقابت برای کاهش هزینه ها را تشدید نماید.